PİRE
Biyolojisi
GERIYE DOĞRU UZAYAN DIKENLERLE KAPLI, YANLARDAN IYICE BASIKLAŞMIŞ VÜCUTLARIYLA DIKKAT ÇEKEN PIRELER YAKLAŞIK BIRKAÇ MILIMETRE UZUNLUKTADIR. VÜCUT YAPILARI KONAKLARININ TÜY VE KILLARI ARASINDA DOLAŞMAYA SON DERECE UYGUNDUR. SICAKKANLI HAYVANLARIN KANINI EMEREK BESLENIR, KONAKLARI ARASINDA YER DEĞIŞTIRIRKEN SON DERECE TEHLIKELI HASTALIKLARI DA BULAŞTIRABILIRLER.
PIRE İLAÇLAMA HIZMETLERI IÇIN BIZE ULAŞABILIRSINIZ.
İNSAN PIRESI ÖZELLIKLE DERININ EN INCE OLDUĞU VE YOĞUN KILCAL DAMAR AĞI IÇEREN BÖLGELERINE YERLEŞIR. AĞIZ PARÇALARININ SIVRI UZANTISI DERIYI DELEREK KONAĞININ DOKUSUNA IYICE YAPIŞIR. ŞIŞENE KADAR KANLA BESLENEN PIRE DAHA SONRA KONAĞIN GIYSILERI ARASINA YA DA YAŞADIĞI MEKANDAKI UYGUN YERLERE SAKLANIR.
PIRE BAZEN SON DERECE TEHLIKELI OLABILIR.KONAKLARINA HYMENOLEPISDIMINUTA TÜRÜ TENYALARI (ŞERIT) TAŞIYABILIR. ÖZELLIKLE KEME YADA FARE PIRESI DENEN TÜR SON DERECE TEHLIKELIDIR. BU PIRE VE YAKIN AKRABALARI ORTAÇAĞDA AVRUPA NÜFUSUNUN YAKLAŞIK DÖRTTE BIRININ ÖLÜMÜNE YOL AÇAN VEBA SALGINLARININ ORTAYA ÇIKMASINDAN SORUMLUDUR. PIRELERIN KAN ALIRKEN BULAŞTIRDIKLARI HASTALIKLAR ARASINDA VEBAYLA BIRLIKTE TIFÜS VE SIPER HUMMASI SAYILABILIR. EVCIL HAYVANLAR ÜSTÜNDE BULUNAN PIRE TÜRLERI YEĞLEDIKLERI HAYVANLARA GÖRE ADLANDIRILIR.AMA INSANLARLA IÇ IÇE YAŞAYAN KEDI VE KÖPEKLERDE BULUNAN ASALAKLAR, AŞIRI ÜREDIKLERINDE YA DA DOĞAL KONAKLARINI BULAMADIKLARINDA INSANLARA DA ÜŞÜŞEBILIR
PIRE ISIRIKLARI KABARCIKLI VE KAŞINTILI, DÖKÜNTÜ BIÇIMINDE KIZARIKLIKLARA YOL AÇAR. SALGINLAR GENELLIKLE YAZ AYLARINDA VE ÇOCUKLAR ARASINDA GÖRÜLÜR.PIRE ÜŞÜŞEN KIŞILERIN HEMEN YIKANIP GIYSILERINI UYGUN BIÇIMDE TEMIZLEMESI GEREKIR. KAŞINTI GIDERICI ILAÇLAR DERI ÖRSELENMESINI ÖNLEYEBILIR. GENEL TEMIZLIK KURALLARINA UYULMALI, EVDE BESLENEN HAYVANLAR ILE BULUNULAN ORTAM DERHAL PIREDEN ARINDIRILMALIDIR. EVIMDE PIRE VAR DIYEN BIR KIŞI PROFESYONEL YARDIM ALMAK IÇIN BÖCEK ILAÇLAMA SERVISIMIZI HEMEN ŞIMDI ARAYIP BILGI ALABILIRLER.
PIRELERIN FARKLI ŞEKILLERDE KEDI VE KÖPEKLERIN SAĞLIKLARINI ETKILEMESI SÖZ KONUSUDUR.
KAŞINTIYA NEDEN OLUR. BU SON DERECE RAHATSIZLIK VERICI BIR DURUMDUR. KANSIZLIĞA NEDEN OLABILIR, BU DURUM ÇOK MIKTARDA PIRE OLDUĞUNDA SÖZ KONUSUDUR.
PIRE ALERJISI (FAD) DEDIĞIMIZ DERI HASTALIĞINA SEBEP OLUR.
KÖPEKLERDE YAYGIN OLARAK GÖRÜLEN BIR PARAZITIN ARA KONAKÇISIDIRLAR. BÖYLECE HAYVANLAR ARASINDA PARAZITLERIN VE BU PARAZITLERIN NEDEN OLDUĞU ÇEŞITLI HASTALIKLARIN HAYVANLAR ARASINDA TAŞINMASINA NEDEN OLURLAR.
PIRENIN 12 AY BOYUNCA YAŞAM DÖNGÜSÜ DEVAM EDER. BIR PIRE TOPLULUĞUNDA BIRKAÇ SAFHA VARDIR. ERGIN PIRELER TOPLULUĞUN YÜZDE %5’INI OLUŞTURUR. GERISI KALAN YÜZDE 95 ISE YUMURTADIR. ERGINLER YUMURTLADIKÇA O YUMURTALAR HAYVANIN VÜCUDUNDA, YERDE HALININ ÜZERINDE, TOPRAKTA YETIŞIR. DAHA SONRA LARVALAR ORTAYA ÇIKAR. BU LARVALAR DA GÖZLE GÖREMEDIĞIMIZ DERI DÖKÜNTÜSÜ, PROTEIN DÖKÜNTÜLERI ILE BESLENIP ERGIN PIRELER OLURLAR. BU LARVALARIN YAŞAMA SÜRESI, YANI YUMURTADAN ERGIN PIRE OLMA SÜRELERI ORTAMIN NEMLILIK ORANI, GIDA ANLAMININ UYGUNLUĞUNA BAĞLI OLARAK 2 HAFTA ILE BIRKAÇ AY ARASIDIR.
VARSAYALIM KI, EVINIZDE KÖPEĞINIZ VAR VE PIRESI YOK. KASIM AYINDA BIR PIRE GELDI. O PIRE SÜREKLI YUMURTLAYACAK. BINLERCE YUMURTA YERE DÜŞECEK. BU BIRKAÇ AY SÜRECEK KI YAŞAM DÖNGÜSÜ TAMAMLANSIN. PIRELER IÇIN KIŞ VEYA YAZ FARK ETMIYOR AMA ŞU VAR, BIZ PIREYI YA BAŞKA HAYVANLARDAN YA PIRE TOPLULUĞUNDAN ALIYORUZ. KIŞ AYLARINDA DIŞARIDAN BU PIRE TOPLULUĞUNDAN ALMA IHTIMALIMIZ DAHA AZDIR.
PIRE SIPHONAPTERA TAKIMINI OLUŞTURAN KÜÇÜK, KANATSIZ VE KAN EMEREK BESLENEN HAŞERELERDIR. PIRE SICAK VE NEMLI IKLIM ALANLARINI ÇOK SEVER. PIRE ÖZEL VÜCUT YAPISI SAYESINDE INSAN, MEMELI HAYVANLAR VE FARELERIN DERILERINE YAPIŞARAK KANLARINI EMERLER VE KONAK DEĞIŞTIRIRKEN BIRÇOK TEHLIKELI HASTALIĞIN TAŞINMASINA NEDEN OLUR. PIRE ERIŞKINLERIN VÜCUT UZUNLUKLARI 1-10 MM. ARASINDA DEĞIŞIR. PIRE'LERIN YAŞAM SÜRELERI BIRKAÇ HAFTA ILE BIR SENE ARASINDANDIR. PIRE GÜÇLÜ BACAKLARI SAYESINDE BOYLARININ 200 KATINI AŞAN MESAFELERE SIÇRAYABILIR. PIRELER UZUN BACAKLI VE YASSI VÜCUTLU BU ASALAK YUMURTA, LARVA, PUPA VE ERIŞKIN SIKLUSU IÇERISINDE ÇOĞALIRLAR. PIRE, PUPALAR IÇINDE OLGUNLAŞTIKLARI KOZADAN ÇIKAR ÇIKMAZ HEMEN TUTUNABILECEKLERI BIR MEMELI VEYA KUŞ BULURLAR.
BAZI PIRELER TEK BIR KONAK TÜRÜNDE YAŞADIKLARI GIBI BAZI TÜRLERI DEĞIŞIK KONAKLARDA HAYATLRINI SÜRDÜREBILMEKTEDIRLER.. VEBANIN INSANLARA BULAŞMASINDA BAŞ ROL OYNAYAN PIRELER (XENOPSYLLA CHEOPSIS) ORTA ÇAĞDA AVRUPA NÜFUSUNUN YAKLAŞIK DÖRTTE BIRININ ÖLÜMÜNDEN SORUMLU TUTULUR. VEBANIN BULAŞTIĞI KEMIRGENLER (ÖZELLIKLE FARELER) DAYANIKLI DEĞILDIR VE ÇABUK ÖLÜRLER. ÖLEN KONAKTAN AYRILAN PIRELER RAHATLIKLA INSANLARA ULAŞARAK BU HASTALIĞI TAŞIYABILIRLER.
PIRE'LER VEBA'NIN YANI SIRA TIFUS VE TULAREMI HASTALIKLARINI DA BULAŞTIRIRLAR. PIRELENME DURUMUNDA HEMEN PIRE ILACI ALINMALI VE KULLANILMALIDIR. AYNI ZAMANDA PIRELI OLAN YERINPIRE ILAÇLAMASI YAPILMASI PIRELENEN KIŞILERIN VEYA PIRELI OLAN HAYVANLARIN BULUNDUKLARI YERLERIN PIRE ILAÇLAMASI YAPILARAK TEMIZLENMELI.
PIRE ILAÇLAMASI YAPILMAZ ISE PIRELER HER YERE YAYILIR VE ÖNÜNE GEÇILEMEZ HALE GELIR. BU YÜZDEN VAKIT GEÇIRMEDEN PIRE ILAÇLAMASI YAPILMALI.
ÇOK BILINEN TÜRLERI ŞUNLARDIR:
KÖPEK PIRESI - CTENOCEPHALIDES CANIS
KEDI PIRESI - CTENOCEPHALIDES FELIS
İNSAN PIRESI - PULEX IRRITANS
KUZEY SIÇAN PIRESI - NOSOPSYLLUS FASCIATUS
DOĞU SIÇAN PIRESI - XENOPSYLLA CHEOPIS
PIRE ILE ILGILI ILGINÇ BILGILER :
4 TANE DIŞI PIRE 1000 GÜN SÜRE ILE HER GÜN BIRER DEFA BESLENSE 1500 KEZ ISIRIR.
PIRE BULUNAN BIR MEKANDA MUHTEMELEN YÜZDE 95 ORANINDA YUMURTA VE SADECE YÜZDE 5 ORANINDA YETIŞKIN PIRE BULUNUR.
PIRE TROPIK BÖLGE BÖCEĞIDIR VE ÇOK AŞIRI SOĞUKLARA YAŞAYAMAZ.
KIŞ AYLARINDA PIRELER GENELDE BAKIMSIZ, TEDAVI EDILMEYEN HAYVANLARIN ÜZERINDE BARINIRLAR.
LARVA HALINDEKI PIRELER ÖNCELIKLE HALI GIBI YUMUSAK BÖLGELERDE SÜRÜNÜR VE YETIŞKIN PIRELERIN DIŞKILARINDAKI KURUMUŞ KAN ILE BESLEMEYE ÇALIŞIRLAR.
DIŞI PIRELER ILK KANLI YIYECEKLERINI YEDIKTEN SONRAKI 39 - 48 GÜN SONRA ILK YUMURTALARINI BIRAKMAYA BAŞLARLAR.
BAZI PIRE TÜRLERI AYLARCA GIDA ALMADAN YAŞAMLARINI SÜRDÜREBILIRLER.
